O luns 18 de Maio do 2015 estivemos visitando a veciñxs das parroquias de Brión e San Román de Doniños, en Ferrol. Elxs queren recuperar o seu Monte en mancomún. Encontrámonos con Tono, un home duns 80 anos que eva máis de 20 anos loitando por recuperar o monte do Cha
Tamén co Pedro: O presidente da asociación Montes Veciñais do Cha, para a reapropiación do monte. E Pablo: rapaz novo que interes polo monte.
O Monte do Cha:
O Cha é o nome do conxunto de montes do cume da montaña entre a entrada da ría de Ferrol e o val de Doniñosunha preciosa vista da lagoa e praia de Doniños.
unha extensión dunhas 230 hectreas. Ten unha altura de 260 m sobre o nivel do mar e dende aí pódense ver as ras de Ares, Coruña, e Ferrol.
Trátase dunha orografía de meseta en lixeiro embudo cun humedal no centro que fai sexa o importante acfero que abastece s fontes e manantiais en Brión, A Graña, A Cabana, Valón, Doniños, Cariño, San Cristobo e o Castillo. Na parte máis alta faise unha pequena lagoa que determinou o nome de Cha do lago
É un monte baixo de toxo, queiroga, abrótegas, e herbas pastizables. Conserva restos de numerosas “mmoas” e tamén quedan no monte moitas rochas que son sais de que pudo ser cantera do Castelo de Sn Felipe e as antigas bateras de San Carlos, San Cristbal e Viñas.
Que pasou co monte?
A lei de Montes de 1957 da ditadura fascista atribuiu a propiedade dos montes comunais aos concellos. sta le establecía que debían respetarse os dereitos dxs veciñxs que dende tempo inmemorial viñan aproveitando e usando o monte
Amparado nesta le o oncello consorciou o monte co Patrimonio Forestal do Estado para a sa repoboación. Daquela comezaron a dificultar o acceso ao monte e prohibiron os aproveitamentos por parte dxs veciñxs (como o pasto ou recollida de estrume), o cal afectou gravemente economía e forma de vida destas parroquias que terminaron por abandoar o monte e a vida rural e mirar cara s ndustrias da cidade.
A chegaron as plantacións de pinos Radiata na zona, que mentres prosperaban nos montes veciños de San Xurxo e Covas non o facan no Cha. Dende que se iniciaron as plantacións o monte estivo controlado pola garda forestal que sancionaba xs veciñxs que trataban de facer algún aproveitamento e que controlaba todo uso e traballo no monte ique “as mulleres de Brión e Doniños, eran contratadas trapalleiramente polo garda forestal que dirixía e pagaba según lle parecía”
Depois viñeron os incendios continuos uema, planta, queima, planta, e as 30 anos. Unha práctica da que moitas persoas se beneficiaban indiretamente. Xa nos anos 80, coa chegada da democracia xs veciñxs de San Xurxo e Covas seguiron os trámites e recuperaron os seus montes, pero o monte do Cha cau nunha odisea administrativa.
ai moitos detalles, sobre como non foron capaces de recuperar o monte nesta odisea administrtiva, pero principalmente foi po culpa dun deslinde que deixou parcelas “supostamente” privadas no medio do comunal. Isto tr moitas complicacións. E foi dilatando o proceso legal que s veciñs iniciaron para recuperar o monteA isto súmanse os diferentes gobernos e partidos políticos que non foron quen de apoiar con claridade e eficiencia a reapropiación, e que foron usando este tema lles conva
Como está o proceso de reapropiación na actualidade?
Actualmente teñen asociación pa recuperación do monte.
Teñen contratado un aogado especializado neste tema e están tratando de financiar o proceso legal de reapropiación.
Tono, Pedro e Pablo falan d pouco valor que xs veciñxs dan ao monte, e do poco demento do que significa a xestión en mancomún.
Eles, dende a asociación, fixeran o Libro Negro, que trata de explicar aos veciños todo o proceso polo que se perdu o monte. Tratan de sensibilizar aos veciños entorno á recuperación do monte.
Parece ser que alguns veciñxs ainda creen que o monte pode ser unha fonte de problemas.
Anda hoxe hai algns que reclaman montes privados dentro do mancomún, e que persisten na idea de recuperalo. Non comprend que s consguen re-apropiarse do seu monte van ser propietarioscomuneiros das 230 hectreas e non soamente do que consideran a sa parte.
Qu tratamos de aportar dende montenoso?
tarde a asociación pola reapropiación do monte organizaba unha charla en Ferrol, na que convocaa a veciñxs e políticos en precampaña municipa para pedirlles diretamente que mirasen para o que é dos veciños e se comprometeran con eles a devolverlles o seu monte.
xplica o noso proxecto o que significa o mancomún.
Pedimos aos políticos presentes unha implicación e un compromiso para devolver aos veciños o que obviamente seu.
Dende Montenoso propumoslle xs veciñxs que queren recuperar o monte continuar con este proceso de concienciación do mancomún pola parroquias.
Tamén falar cs usuaris actuis do monte, aos que poderan facer unha proposta de uso, mllora a que lles ofrece o Concello, e traballar con els para que xs usuarixs e veciñxs sexan quen de xestionalo.
La zona de Doniños es una de las mas bonitas de ferrol.
Organizamos clases de surf alli para las despedidas.